Palenpest
Palenpest is een ongewenste term voor bacteriële aantasting van funderingshout. De veel gebruikte grenen palen zijn meer gevoelig voor deze vorm van aantasting maar ook houtsoorten als populieren en elzen zijn hiervoor gevoelig. Het gaat hierbij om een consortium van een groep van circa 10 zeer gespecialiseerde bacteriesoorten. En nìet, zoals soms beweerd wordt, om de anaerobe Pseudomonas. De aantasting door dit bacteriënconsortium is onder water actief. Bij het ‘droog staan’ van houten heipalen, van de houten paalkoppen, ontstaat aantasting door schimmels wat in de volksmond paalrot wordt genoemd.
SHR bouwt al bijna 30 jaar aan kennis over houten paalfunderingen en vervulde een voortrekkersrol als coördinator van het Europese project Bacpoles. In het bijzonder beschikt SHR over kennis over houtaantasting onder water, een vorm van aantasting die in de palen van elke houtsoort voorkomt maar die vooral in houtsoorten met een open structuur tot ernstige problemen kan leiden. Bekende steden met veel houten paalfunderingen in Nederland zijn o.a. Haarlem, Zaandam, Gouda en Amsterdam.
SHR: de houten heipalen specialist
SHR beschikt over de expertise die ertoe kan leiden dat aantasting van houten paalfunderingen onder water stopt of (veel) trager verloopt - waardoor grote investeringen ineens (aanpassen of vervangen) niet nodig zijn. Het betreft een relatief eenvoudige conserveringsmethode voor houten funderingen met palenpest.
De door SHR voorgestane conserveringsmethode bij bacteriële houtaantasting verdient een grootschalige praktijkbeproeving, omdat deze aanpak eigenaren (overheden, burgers, corporaties en andere vastgoedeigenaren) veel geld kan besparen. Een eerste pilot is in 2023 gestart.
Palenpest een ongelukkige term
Pest doet vermoeden dat het gaat om een infectie die ergens vandaan komt. Maar houtaantastende bacteriën zijn altijd en overal aanwezig. Het gaat juist om de omstandigheden van het hout. Alle houten heipalen in Nederland zijn aangetast door bacteriën maar bij veel palen stopt de aantasting na enkele jaren en is slechts een buitenrand van enkele millimeters aangetast. Bij gevoelige houtsoorten stopt de aantasting niet en kunnen palen binnen 50 jaar zoveel zijn aangetast dat de draagkracht onvoldoende is. Houten paalfunderingen zijn met name toegepast in het westen van het land, maar ook in andere delen. Vroeger werd bij funderingsonderzoek nooit gekeken naar de toegepaste houtsoort, terwijl dat van groot belang is. Pas vanaf 1997 heeft SHR hiermee een start gemaakt en krijgen we steeds preciezer inzage in het probleem rondom aantasting onder water. De omvang van deze vorm van aantasting wordt steeds duidelijker. Het voor bacteriële aantasting meer gevoelige grenen is tot en met de jaren ’70 op grote schaal toegepast als heipaal.
Onderzoek aan heipalen die onder water zijn aangetast? Neem contact op met SHR.
